นิวาสญาณให้ปรากฏ ดำรงอยู่แล้ว. ภิกษุย่อมเห็นสวรรค์ กล่าวคือเทวโลก
26 ชั้น และอบาย 4 อย่าง ด้วยทิพยจักษุ โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแหละ.
บทว่า อถ ความว่า ต่อแต่นั้น เธอถึงคือบรรลุพระอรหัตกล่าวคือ
ความสิ้นไปแห่งชาติ หรือพระนิพพานนั่นเอง ลำดับนั้น เธอรู้สัจจธรรมทั้ง 4
อันพระอริยบุคคลพึงรู้ด้วยมรรคปัญญา ที่ตั้งมั่นเพราะอภิญญา ชื่อว่าอยู่จบ
พรหมจรรย์ คือประสบความสำเร็จแล้ว เพราะเสร็จกิจแล้ว ชื่อว่าเป็นมุนี
คือเป็นพระขีณาสพ เพราะประกอบด้วยโมไนยธรรม ย่อมชื่อว่าเป็นพราหมณ์
ผู้มีวิชชา 3 เพราะประกอบด้วยวิชชา 3 ตามที่กล่าวแล้วเหล่านี้ และเพราะ
ลอยบาปได้แล้ว โดยประการทั้งปวง ด้วยวิชชาที่ 3 ต่อแต่นั้น เพราะเหตุใด
เพราะเหตุนั้น เราตถาคตจึงเรียกภิกษุนั้นแหละ ว่าเป็นพราหมณ์ผู้มีวิชชา 3
แต่เราตถาคตไม่เรียกคนอื่น คือคนผู้มีการกล่าวตามที่เขาเรียกขาน ได้แก่
บุคคลอื่นผู้ท่องบทแห่งมนต์ มียชุเพทเป็นต้น ว่าเป็นพราหมณ์ผู้มีวิชชา 3.
ด้วยประการดังพรรณนามานี้ พึงทราบว่า ในวรรคนี้ พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าตรัสวัฏฏะไว้ในสูตรที่ 2 ตรัสวิวัฏฏะไว้ในสูตรที่ 5 ที่ 8 และที่ 10
ตรัสทั้งวัฏฏะและวิวัฏฏะไว้ในพระสูตรนอกนี้.
จบอรรถกถาธรรมสูตรที่ 10
จบวรรควรรณนาที่ 5
จบอรรถกถาติกนิบาต อิติวุตตกะ
ในอรรถกถาขุททกนิกาย ชื่อว่าปรมัตถทีปนี

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. ปสาทสูตร 2. ชีวิตสูตร 3. สังฆาฎิสูตร 4. อัคคิสูตร
5. อุปปริกขยสูตร 6. อุปปัตติสูตร 7. กามสูตร 8. กัลยาณสูตร
9. ทานสูตร 10. ธรรมสูตร และอรรถกถา.

อิติวุตตกะ จตุกนิบาต

1. พราหมณสูตร

ว่าด้วยการให้ทาน 2 อย่าง

[280] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสแล้ว พระสูตรนี้
พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เป็นพระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้
สดับมาแล้วว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราตถาคตเป็นพราหมณ์ผู้ควรด้วยการขอ
มีมืออันล้างแล้วทุกเมื่อ ทรงไว้ซึ่งร่างกายอันมีในที่สุด เป็นหมอผ่าตัดกิเลส
เธอทั้งหลายเป็นบุตรผู้เนื่องในอกเรา เกิดแต่ปาก เกิดแต่ธรรม อันธรรม
นิรมิตแล้ว เป็นทายาทแห่งธรรม ไม่เป็นทายาทแห่งอามิส ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ทาน 2 อย่างนี้ คือ อามิสทาน 1 ธรรมทาน 1 บรรดาทาน 2
อย่างนี้ ธรรมทานเป็นเลิศ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การแจกจ่าย 2 อย่างนี้ คือ
การแจกจ่ายอามิส 1 การแจกจ่ายธรรม 1 บรรดาการแจกจ่าย 2 อย่างนี้
การแจกจ่ายธรรมเป็นเลิศ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การอนุเคราะห์ 2 อย่างนี้
คือ การอนุเคราะห์ด้วยอามิส 1 การอนุเคราะห์ด้วยธรรม 1 บรรดาการ
อนุเคราะห์ 2 อย่างนี้ การอนุเคราะห์ด้วยธรรมเป็นเลิศ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
การบูชา 2 อย่างนี้ คือ การบูชาด้วยอามิส 1 การบูชาด้วยธรรม 1 บรรดา
การบูชา 2 อย่างนี้ การบูชาด้วยธรรมเป็นเลิศ.
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระ-
ผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคาถาประพันธ์ดังนี้ว่า